Yangın Söndürüldükten Sonra Ne Yapılır?

Yangından sonra ne yapmalıyız sorusu, bu riski deneyimleyen kişilerin cevap aradıkları konuların başında gelir. Yangın söndürme yöntemlerinden başlayarak söz konusu sorunun kapsamlı yanıtını öğrenmeye hazır mısınız? İşte yangın söndürme süreci ve sonrasında yapılması gerekenler:

Yangın Nasıl Söndürülür?

Yangın söndürme süreci; acil durumun meydana gelme nedenine, büyüklüğüne, bulunduğu ortama göre farklı yöntemlerin kullanılmasını gerektirir. Yangınlar, meydana gelme türüne bağlı olarak 6 farklı sınıfa ayrılır. Bunlar:

1. A Sınıfı Yangınlar: Odun, kağıt, kumaş vb. katı maddelerin kaynağını oluşturduğu yangınlar bu sınıfta kategorilendirilir.
2. B Sınıfı Yangınlar: Benzin, yağ, alkol gibi yanıcı sıvıların ateş kaynağına maruz kalması sonucunda çıkar.
3. C Sınıfı Yangınlar: Yanıcı gazların yüksek ısı veya doğrudan ateş kaynağı ile etkileşime girmesiyle meydana gelen yangın türüdür.
4. D Sınıfı Yangınlar: Magnezyum, titanyum gibi yanabilen metallerin kaynağı olduğu yangınlardır.
5. E Sınıfı Yangınlar: Elektrik tesisatında veya elektrikli cihazlardaki arızalar sonucunda meydana gelirler.
6. F Sınıfı Yangınlar: Mutfaklarda yanıcı yağların yüksek ısıya maruz kalması sonucu başlayan yangınlardır.

Yangın türüne göre uygulanan söndürme yöntemleri ise şunlardır:

Soğutma 

Bu yöntemde yanma sürecini sona erdirmek amacıyla yangın üçgeninin bir elemanı olan ısı ortadan kaldırılmaya çalışılır. Isının düşürülmesi, yanıcı maddenin tutuşma noktasına ulaşmasının önüne geçer. Bu amaç doğrultusunda A sınıfı yangınlarda en yaygın kullanılan soğutma maddesi sudur. Çünkü su, yanıcı maddeye uygulandığında ısıyı emerek buharlaşır.

B sınıfı yangınlarda ise soğutma amacıyla köpük ve doğa dostu gazlar tercih edilir. Köpüğün tercih edilmesindeki temel neden hem ısıyı düşürmesi hem de yanıcı maddenin oksijenle temasını kesebilmesidir. Karbondioksit ve Halon alternatifi temiz ajanlar da benzer işlev görür.

Soğutma işlevi, doğrudan ve dolaylı olmak üzere 2 farklı şekilde uygulanır. Doğrudan soğutmada, yangının merkezi hedef alınır. Buna karşılık dolaylı (çevresel) soğutma, yangınla doğrudan temasın tehlikeli veya zor olduğu senaryolarda kullanılır.

Boğma

B, C, D, E ve F sınıfı yangınlarda sıklıkla kullanılan yöntem boğmadır. Bu yöntem vasıtasıyla yangına ulaşan oksijen miktarının azaltılması veya tamamen ortadan kaldırılması hedeflenir. Oksijeni kesmek amacıyla kuru kimyevi tozlardan faydalanılır. Tıpkı soğutma tekniğinde olduğu gibi ayrıca karbondioksit ve köpük kullanımı da sıklıkla tercih edilir.

Boğma yöntemi kapsamında farklı maddeler aracılığıyla yangın kaynağının oksijenle teması kesilmeye çalışılabilir. Örneğin; yangın battaniyesi, küçük yangınlar için basit ve etkili bir çözüm yolu olarak öne çıkar. Yanıcı sıvıların üstünü örtmek içinse kum ve toprak gibi malzemelerden faydalanılır. Yanıcı maddenin oksijenle temasını kesmenin yanı sıra sıcaklığının kesilmesi istendiğinde yangın söndürme köpüğü kullanılır.

Boğma yönteminin başlıca uygulama tekniği, yangının üzerinin kaplanmasıdır. Söz konusu teknik aynı zamanda sıvı yüzeylere de uygulanabilir. Yangını çevresini sararak izole etmek, hızlı çözüme ulaşılmasını sağlayan bir diğer seçenektir.

Yanıcı Maddeyi Ortadan Kaldırma

Bu yöntem, farklı şekillerde uygulanır. Yangına son vermek amacıyla ilk olarak fiziksel uzaklaştırma yapılabilir. Eğer fiziksel uzaklaştırma yapmak mümkün değilse, bariyer oluşturma seçeneği tercih edilebilir. Oluşturulan bariyerler sayesinde yangının yayılmasının önüne geçilebilir.

Yangının başlama nedeni yanıcı sıvılar veya gazlarsa, kaynağı kesme en ideal seçenek olabilir. Örneğin; doğalgaz hattında çıkan bir yangın, vananın kapatılmasıyla söndürülebilir. Elektrik yangınlarında ise aynı yöntem devrelerin kapatılması şeklinde uygulanabilir.

Orman alanlarında bir anda kaynağı ortadan kaldırmak veya izole etmek mümkün olmayabilir. Böyle bir senaryoda, yangını kontrol altına almak için yanıcı maddelerin miktarı azaltılabilir.

Kimyasal Reaksiyonu Durdurma

Yangının sona ermesini sağlamak amacıyla başvurulan yöntemlerden bir diğeri, kimyasal reaksiyona karşı önlem almaktır. Yani yangına neden olan kimyasal reaksiyon ya kesintiye uğratılmaya veya tamamen durdurulmaya çalışılır. Bunun için Halon alternatifi gazlarla alevlere müdahale edilir.

B ve C sınıfı yangınlarda kimyasal reaksiyonu durdurma görevini kuru kimyasal yangın söndürücüler üstlenebilir. Yangın veri merkezi, laboratuvar, müze gibi alanlarda çıkmışsa, inert gazların kullanımı düşünülebilir. Argon, azot ve FM-200 bu tür alanlarda çıkan yangınların hızlıca söndürülmesini sağlayabilir. Alternatif olarak yangının etkisi altındaki bölgelere protein bazlı ve film oluşturucu köpük sıkılabilir.

Yangın Sonrası Yapılması Gerekenler

Yangından sonra ne yapmalıyız sorusunun ideal yanıtı olarak şu seçenekler sıralanabilir:

• Güvenliğin Sağlanması

Yangın sonrasında acil durumun tamamen sonlandığından ve yeniden alevlenme riskinin ortadan kalktığından emin olunmalıdır. Bu aşamada ayrıca yangın kaynaklı yapısal hasarlar gözden geçirilmelidir. İlerleyen zaman içerisinde tehlikeli durumlara sebep olabileceği için gaz ve elektrik hatları kontrol edilmelidir.

• İlk Müdahale ve Temizlik

Yangın sonrası yapılması gerekenler listesinin 2. sırasında, ilk müdahale ve temizlik yer alır. Yangının söndürülmesini takiben mekan havalandırılır. Böylece duman ve zehirli gazlar ortamdan uzaklaştırılır. Ardından yangın kaynaklı is ve diğer kalıntılar temizlenir. Son olaraksa ortam, yangın söndürülürken sıkılan su ve köpük artıklarından arındırılır.

• Hasar Değerlendirmesi

Yangından sonra yapılacak bir diğer şeyse hasar değerlendirmesidir. Yangının sebep olduğu maddi hasarlar belirlenip kullanılamaz hale gelen eşyaların listesi oluşturulur. Daha sonra güncel konut poliçesi varsa, tazminat talebi oluşturmak amacıyla sigorta şirketiyle iletişime geçebilirsiniz.

• Restorasyon ve Onarım

Yangın sonrasında uzmanlar tarafından belirlenen yapısal hasarlar tamir edilmelidir. Sağlığa zararlı etkileri ortadan kaldırmak için kapsamlı tamirat öncesinde temizlik ve dezenfeksiyon süreçlerinin tamamlanmasında fayda vardır.

• Yangın Önleyici Tedbirlerin Alınması

Yangının tekrarı ihtimalini büyük oranda ortadan kaldırmak için yangın güvenlik sistemi gözden geçirilebilir. Belirlenen açıklara göre mevcut sistemde güncelleme yapılabilir. Tüm bu süreçlerden istenilen sonuçların alınabilmesi için binanın veya konutun yangın riskine karşı kapsamlı analiz edilmesi gerekebilir.