Akaryakıt Yangınları Nelerdir?

Akaryakıt yangınları, anında yayılma ve ciddi oranda zarar verme potansiyeline sahiptir. Peki bu tür yangınlar nasıl sınıflandırılır ve meydana gelme nedenleri nelerdir? Akaryakıt yangınları ne ile söndürülür? Tüm bu soruların cevapları içeriğimizin devamında sizleri bekliyor.

Akaryakıt Yangınlarının Sınıflandırılması

Akaryakıt yangınları, B sınıfı kategorisinde yer alır. Bu türdeki yangınlar; benzin dizel, mazot gibi yanıcı sıvıların depolandığı, taşındığı, kullanıldığı ortamlarda çıkabilir. Yağ, boya, alkol vb. sıvıların neden olduğu olaylar da aynı sınıf içerisindedir. Söz konusu kategoriye dahil olan acil durumlar, yüksek enerji yoğunluklarından dolayı son derece tehlikeli kabul edilir. 

Akaryakıt ve benzeri yanıcı sıvıların kaynağını oluşturduğu yangınlar, genel olarak 4 farklı nedenden dolayı çıkar. Bu nedenlerin başında, insan hatası gelir. Yanıcı sıvıların yakınında sigara içmek, kıvılcım çıkaran aletlerle çalışmak ve yanlış depolama söz konusu yangınların çıkmasına yol açabilir. 

Akaryakıt yangınlarının başlıca özellikleri şunlardır:

• Yanıcı Sıvı Kaynaklı Olmaları: 

Akaryakıt yangını, hidrokarbon temelli yanıcı sıvılar nedeniyle çıkar. Bu sıvıların ortak özellikleri, düşük parlama değerine sahip olmalarıdır. Yani kolay buharlaşabilirler. Ortaya çıkan duman havaya karıştığında, tutuşma için ideal ortam oluşur.

• Hızlı Yayılma Potansiyelleri: 

Yanıcı sıvılar, hızla buharlaşmanın yanı sıra kısa sürede çevreye yayılabilir. Dolayısıyla bu tür sıvıların kaynağını oluşturduğu yangınlar, bazen dakikalar içerisinde geniş bir alanı etkileyebilir. Özellikle açık alanlarda akaryakıt kaynaklı yangınları kontrol altına almak son derece zor olabilir.

• Yoğun Isı Üretmeleri: 

Akaryakıtlar yandıklarında, çok yüksek değerlerde sıcaklığa neden olma potansiyeline sahiptir. Yangın nedeniyle oluşan yoğun ısı; yakındaki yapıların, araçların ve ekipmanların zarar görmesine yol açabilir. Dahası yangın farklı alanlara sıçrayabilir.

• Duman ve Zehirli Gaz Üretmeleri: 

Akaryakıtlar yanarken insan sağlığı ve çevre için zararlı gazlar ortaya çıkabilir. Yangının etkileşime girdiği maddenin oranına bağlı olarak duman üretimi de dikkat çekici boyutlara ulaşabilir. Zehirli gazlar ve duman, yangına müdahaleyi güçleştirebilir. Hatta yakın çevredeki kişilerin yaşam kalitelerini düşürücü etkiye sebep olabilir.

Akaryakıt Yangınlarının Söndürülmesinde Kullanılan Yöntemler

Akaryakıt yangınlarının önlenmesi amacıyla birçok farklı yönteme başvurulabilir. Söz konusu yöntemlerin ilki, yanıcı sıvıların uygun koşullarda saklanması ve taşınmasıdır. B sınıfı yangın riskini azaltabilecek bir diğer önlem, depolama alanlarında özel yangın söndürme sistemlerinin kullanımıdır. Akaryakıtların parlamasına yol açabilecek statik elektriğin birikmesini önlemek için uygun topraklama ve antistatik ekipmanları ile önlem alınabilir.

B sınıfı yangınların başlıca çıkış nedeni olan insan hatasını ortadan kaldırmak ise zannedildiği kadar zor değildir. Personele, akaryakıt yangınlarıyla alakalı eğitim verilmesi çoğu aksaklığın çözümlenmesini mümkün kılar. Teorik bilginin pratiğe dökülmesi için eğitimler belirli aralıklarla yapılacak tatbikatlarla desteklenebilir. Tüm bu önlemlere ek olarak acil durum planları oluşturulup riske karşı hazırlıklı olunabilir.

B sınıfı yangınlara karşı alınan tedbirlere rağmen beklenmedik aksaklıklardan dolayı acil durumlar yaşanabilir. Hal böyle olunca akla hemen akaryakıt yangınları ne ile söndürülür sorusu gelir. Bu soruya verilebilecek ideal cevapları şu şekilde sıralayabilmek mümkündür:

Köpük Kullanımı

Köpük ile müdahale, akaryakıt yangınlarında en yaygın kullanılan yöntemlerdendir. Çünkü yüksek genleşme özelliğine sahip köpük, yanan sıvının üzerine kolayca yayılır. Bu şekilde yangına sebep olan maddenin oksijenle teması kesilir. Köpüğün sağladığı bir diğer fayda ise bariyer etkisidir. Söz konusu etki hem buharlaşmayı hem de yeniden alevlenmeyi engeller. Akaryakıt yangınlarında kullanıma uygun köpük çeşitleri; protein bazlı, AFFF (Aqueous Film Forming Foam – Su Bazlı Film Oluşturucu Köpük) ve alkali dirençli şeklinde sıralanabilir.

Kuru Kimyevi Tozlar

Çok amaçlı kuru kimyevi tozlar, A ve C sınıfı yangınların yanı sıra B tipi acil durumların kontrol altına alınıp sonlandırılması için ideal çözümlerdir. ABC tozlarının sağladığı etki, köpükle benzerdir. Yani kuru formdaki kimyevi tozlar, yanmakta olan sıvının üstünü kaplar ve oksijenle temasını keser. Söz konusu yöntem, yangının hızlı biçimde söndürülebilmesini mümkün kılar.

Su Bazlı Söndürme Sistemleri

Su bazlı söndürme sistemleri, tek başlarına B sınıfı yangınlarla mücadelede yetersiz kalabilir. Hatta doğrudan su kullanımı, yanıcı sıvıların daha yüksek hızla çevreye yayılmasına yol açabilir. Ancak köpükle birlikte kullanıldıklarında, etkili çözümlere dönüşebilirler. Zira su, yangının neden olduğu sıcaklığı düşürür. Köpük ise yanıcı maddeyi perdeleyerek oksijenle temas etmesinin önüne geçer.

Karbondioksit ile Söndürme

Akaryakıt yangınları ne ile söndürülür sorusuna verilebilecek cevaplar arasında karbondioksit de bulunur. Söz konusu gaz, oksijenin yangın bölgesinden uzaklaştırılmasına olanak tanır. Bu sayede beslenecek kaynak bulamayan alevler rahatlıkla kontrol altına alınıp söndürülebilir. Üstelik karbondioksit, köpüğün aksine elektrikli cihazların bulunduğu ortamlarda güvenle kullanılabilir. Fakat CO₂ bir gaz olduğu için geniş açık alanlarda ve rüzgarlı koşullarda etkisini kaybedebilir.

İnert Gazların Kullanımı

Yangının oksijen seviyesini düşürmek için tercih edilebilecek diğer seçenekler, inert gazlardır. Halon alternatifi gazlar, çevreye zarar vermeden alevleri boğmayı mümkün kılar. İnert gaz içerikli yangın söndürücüler, genellikle kapalı ortamlarda kullanılır. Büyük endüstriyel tesisler, veri merkezleri ve müzeler söz konusu yöntemin kullanılabileceği başlıca mekanlardır.

Yangın Battaniyesi ile Müdahale

B sınıfı yangınlar, bazen küçük alanlarda çıkabilir. Küçük boyutlu ve başlangıç aşamasındaki akaryakıt yangınlarına hızlı müdahale gerektiğinde, perdeleme özelliğine sahip battaniyeler kullanılabilir. Yangın battaniyesi, tıpkı köpük ve kuru kimyevi tozlar gibi alevlerin oksijenle temasına son verir.